Trong các sáng thơ của mình, tôi đã ngẫu hứng viết về các nhạc sỹ và các ca sỹ, những người đã gieo vào tâm hồn mình những giai điệu thật khó quên. Đó là: Nhạc sỹ Trịnh Công Sơn, Văn Cao, Thanh Tùng, Beethoven, Phú Quang, Hoàng Việt, nghệ nhân, Quách Thị Hồ, Hà Thị Cầu, ca sỹ Khánh Ly, Quang Lý, Nguyễn Văn Tý…
.
1. Chiều mưa nghe câu hát Trịnh Công Sơn
Vũ Đan Thành
“Đi về đâu hỡi em… Hãy lau khô dòng nước mắt… Đời gọi em… Biết bao lần… “ – TCS
Chiều cuối tuần mưa bay
Một mình em ngồi lẻ
Phím computer lặng lẽ
Khô mười đầu ngón tay.
Ngoài kia mưa cứ bay
Nhạt nhòa khung cửa kính
Vẫn em ngồi một mình
Khô đôi làn môi cong.
Chiều nay mưa vẫn rơi
Lòng em như chơi vơi
Bất chơt thời con gái
Vụt trôi rồi mưa ơi.
“Đi về đâu hỡi em…
Đi về đâu hỡi em…”
Đừng cho dòng lệ chảy
Đời gọi biết bao lần…
.
2. Lời ca anh còn mãi
Vũ Đan Thành
(Viết nhân ngày 1 – 4 – 2014, ngày mất của nhạc sỹ Trịnh Công Sơn)
Trịnh Công Sơn anh hát
Về cuộc tình buồn trôi
Về áng mây vàng trôi
Em và tôi đứng lặng
Nghe trong lời ca ấy
Chứa chan ngàn vi vu.
Lời ca Anh là thu
Dáng chiều bay mê mải
Lời bài ca gió thoảng
Tình đời ôi mênh mang
Lời ca cánh chim ngàn
Bay chân trời xa mãi…
Là mùa hè tê tái
Áo em trắng hồn mơ
Lời ca như giấc mơ
Những đêm dài xa nhớ
Lời Anh như giọt nắng
Lung linh bên hiên vắng…
Lời ca anh dâng tặng
Cho đời mưa xuân bay
Từng nốt nhạc đan tay
Mưa rơi trên tháp cổ
Về nỗi buồn một thuở
Chiến tranh đạn bom rơi…
Trịnh Công Sơn anh ơi
Mùa đông thì còn mãi
Nỗi buồn trong cỏ ngái
Bao giờ thôi chơi vơi
Anh đi rồi còn lại
Ngàn lá rơi bên đời…
.
3. Người đàn bà hát
Vũ Đan Thành
(Viết tặng chị Khánh Ly)
Người đàn bà ấy
Chắc đâu còn son trẻ
Hay đã dãi dầu mưa nắng cõi trần gian
Người đàn bà ấy vẫn hát đơn ca
Những bài Trịnh Công Sơn
Thiết tha
Đã đi qua
Bao năm tháng.
Tôi không quen
Và cũng chưa hề gặp mặt
Chỉ biết lời ca ấy ngút ngàn
Vi vu nhớ miên man mùa hạ trắng
Như một cõi đi về biển nhớ hư vô
Tiếng hát đã đi qua từng ô thời gian cửa sổ
Qua những cuộc chiến chinh
Từng thân phận những kiếp người
Và tình yêu không bao giờ tắt lụi trong tim.
Tiếng hát ấy
Hôm qua dừng chân Hà Nội
Người đàn bà hát những lời ca chưa bao giờ vội
Về những kiếp người đau đau nhớ thương ơi
Có những nỗi buồn nào trần gian trĩu nặng
Tôi không hề quen cũng như chưa gặp mặt bao giờ
Chỉ biết tên bà
Ca sỹ Khánh Ly.
.
4. Mùa cánh én bay
Vũ Đan Thành
(Kính tặng nhạc sỹ Văn Cao, khi nghe lại bài hát Mùa Xuân Đầu Tiên của ông. Ai mà biết rằng bài hát này đã từng bị cấm suốt 24 năm)
Chiều mênh mông
Mùa xuân kìa cánh én
Lượn một vòng đàn én vội chao nghiêng
Mùa xuân đầu tiên.
Mùa xuân ấy rất riêng
Cả ngọn gió cũng nghiêng nghiêng chao lượn
Tình người nhạc sỹ
Đa đoan…
Mùa xuân đâu tiên
Nốt nhạc viết vội vàng
Không gian lặng
Tình người sao lắng đọng.
Người nhạc sỹ thả những giọt mây cô đọng
Dặt dìu
Một mùa xuân về trong lòng người
Chơi vơi…
Người nhạc sỹ thả hồn trong nỗi nhớ
Mùa xuân đầu tiên
Riêng
Một lối thoảng mây mờ.
Sương mờ
Giăng
Dòng sông chiều mờ ảo lãng xưa
Cánh én chao nghiêng bay đi mãi chẳng về…
Có phải lời thơ
Chắt lọc từ giọt sương trên đọn cỏ
Để màu xanh lan mơn man trong những nốt nhạc xanh
Tình người sao mong manh.
Thời gian
Đằng đẵng
Tháng năm trôi bao năm tháng chẳng nhạt nhòa.
Bởi những nốt nhạc lời ca vì buồn thương mà hóa đá.
Chết lặng trong ta
Một cánh én vội bay qua…
.
5. Hành khúc đi xa
Vũ Đan Thành
(Kính tặng linh hồn nhạc sỹ Phan Huỳnh Điểu)
Rất dài và rất xa
Lời bài ca ông viết
Ai thắp lên ngọn lửa
Tình yêu ơi tắt rồi.
Rất dài và rất xa
Nốt nhạc nào bay mãi
Là tình yêu mê mải
Trái tim ai bồi hồi.
Lời ca ấy đi rồi
Hóa vào cơn gió thổi
Một thời đạn bom rơi
Những cách xa vời vợi.
Tôi vừa nghe tiếng gọi
Phan Huỳnh Điểu đi xa
Bản tình ca đang khóc
Rất dài và xa ngái.
Những ai thương nhau mãi
Rất gần thôi đâu xa…
(Tp Hải Phòng, chiều 29 – 6 – 2015)
.
6. Giọt nắng hư không
Vũ Đan Thành
(Thương tiếc nhạc sỹ Thanh Tùng,người đã qua đời hồi 5h sáng ngày 15 – 3 – 2016)
Nắng tháng ba ngơ ngác
Ngỡ rụng rơi mùa thu
Bên thềm hiên giọt nắng
Phai một màu hư không.
Gió đi qua mùa đông
Ngẩn ngơ xuân đang đến
Nến vàng vội thắp lên
Mùa thu thành tan biến.
Lời tỏ tình tắt lịm
Hoa tím ngoài sân rơi
Người về bên lối cũ
Có ai đang ngóng chờ.
Dâng hiến đời giấc mơ
Chuyện tình yêu của biển
Mưa ngâu trên phố vắng
Mong manh nắng hiên thềm.
Lối xưa rồi hóa cũ
Liêu xiêu bóng hao gày
Men rượu tình rót đắng
Cho hồn ai đắm say.
Làn điệu nào cỏ cây
Nắng giờ như tắt lặng
Âm thanh buồn réo rắt
Tình dâng lên bờ mi.
Lời bài ca đẫm ướt
Nốt nhạc tan hư không
Chiều không rơi giọt nắng
Cô đơn đã xa vời…
.
7. Bản giao hưởng Beethoven
Vũ Đan Thành
Bản giao hưởng của ông
Số chín
Đắm chìm
Trong suy tưởng nghĩ suy
Ông nghĩ gì
Hay đang thả hồn theo gió
Nỗi lòng xa xăm
Bản giao hưởng không lời cung rê thứ
Hình như ông viết lúc canh tư
Tôi nghe vọng như tiếng ru về mùa thu lá rủ
Hay như là nỗi đau nhân thế
Tuôn trào
Lắng đọng
Như từng giọt sương long lanh đầu cành
Lặng im
Như là tiếng lòng trông ngóng
Nỗi buồn phủ lên niềm vui xao xuyến
Đêm thâu
Nơi ông ở không có mùa mưa ngâu
Mà vẫn nghe
Réo rắt
Và đâu đây như tiếng giọt cafe nhỏ xuống giữa đêm trường
Có gì thoang thoảng du dương
Làm sao ông biết được?
Làm sao ông nghe thấy?
Những người nhạc công với cây vĩ cẩm nhìn theo cánh tay ông bắt
nhịp
Bản giao hưởng không lời số chín
Beethoven
Tôi người đàn ông phương Đông nghe trong cơn mưa đêm vừa chợt tạnh
Một trận mưa lòng
Đổ vội
Xuống
Đêm thâu…
(Bản giao hưởng nổi tiếng của Beethoven được viết sau khi ông đã bị điếc. Ông đã viết và chỉ huy dàn nhạc giao hường mà không hề nghe được tiếng vỗ tay vang dậy từ phía thính giả)
.
8. Khi bài ca ấy cất lên
Vũ Đan Thành
(Viết cho NS Hoàng Việt, khi nghe lại bài hát “Tình ca” của ông)
Khi cất lên tiếng ca hàng triệu người đang ngóng đợi
Khi đất nước chia đôi hàng triệu người
Đang trông ngóng
Kẻ chân trời người góc biển
Xa xôi.
Đất nước tôi từng hàng triệu người đưa tiễn
Ngày ra đi chẳng biết có ngày về
Ta yêu nhau cả đời người trông ngóng
Cánh chim bay
Về nơi ấy Miền Nam.
Chỉ có tình yêu mới bay qua đạn bom bão lửa ngút ngàn
Mới níu kéo nổi những đêm trường bất tận
Ai đâu biết ba mươi năm dài đằng đẵng
Gặp lại nhau
Vẫn nhận ra hơi ấm chẳng thể phai.
Khúc tình ca đâu có thể nhạt nhòa
Khi cất lên tiếng ca
Ta gửi về em nơi phương trời xa ấy
Đâu chỉ dành cho riêng ông và một người con gái
Hàng triệu người tiến về nơi ấy phía Miền Nam.
Bản tình ca
Bay ngược về Miền Bắc
Những người con trai và những người con gái
Vẫn đợi chờ
Nơi hậu phương và tiền tuyến cách ngăn.
Nơi nỗi nhớ không lời ca nào viết nổi
Ngoài bản tình ca
Người viết chính là ông
Có nỗi nhớ không ai nói lên được
Chỉ nốt nhạc của ông đã diễn tả nên lời.
Khi cất lên tiếng ca
Gởi về nơi nao phương ấy
Hàng triệu trái tim nghẹn ngào
Cùng chung nhịp đập
Nhớ thương…
11 – 8 – 2016
.
9. Người đàn bà hát ca trù
Vũ Đan Thành
.
(Viết cho nghệ nhân Quách Thị Hồ)
Người đàn bà hát ca trù
Lạc điệu
Giọng buồn quyện đêm thâu đặc quánh
Khách phong sương lác đác
Dở dương
Còn đâu kẻ phong tình nghiệp chướng
Mê tiếng đàn bỏ cuộc trăm năm
Khách giang hồ biền biệt ly tan
Nào ai muốn ngó nghiêng tình kỹ nữ
Lời ca cũ kỹ nhạt màu
Tiếng đàn chẳng thể nói thay đời cô phụ
Đêm nay ai nâng tiếng ca trù trong đêm vắng
Lời ca buồn không đỡ nổi trái tim sầu
Người cố níu cuộc tình dâu bể
Nào thấy đâu
Mặc khách tao nhân
Ai ngăn lại không cho gió sương dội
Có tiếc chăng một di sản não nề
Người đàn bà hát lời ca trù ủ ê
Lạc điệu
Trong đêm buồn giọng ca u hoài ấy
Giai nhân lữ khách nào đâu để gợn chút gió sương…
.
10. Đêm nghe khúc hát xưa
Vũ Đan Thành
(Viết cho nghệ nhân Hà Thị Cầu)
Vưởi mới hôm xưa còn nghe nhời hát khúc
Chát… tòm… tòm… chát… tòm… chát
Mà bây giờ đào xuân lỗi giọng đổi vần
Chát… chát… chát… chát… tòm… tom.
Nào ai biết gió sương mịt mùng phiêu dạt
Cách bèo trôi đời ca kỹ cũng buông xuôi
Phận má hồng nào bỗng chốc hóa đổi thay
Con tạo há xoay vần xuôi với ngược…
Hỏi bấy nhiêu năm nhị cò ke ngắt giọng
Mấy phương trời đầm đẫm những gian nan
Nghiệp cầm ca sớm tối lặng héo hon
Tình đời chừng cũng nghe như đứt ruột.
Ngẫm cuộc đời quặn thắt thương đau
Cái nghèo đói quẩn quanh vờn trước ngõ
Cái lam lũ diễu ngang trước mắt đi qua
Sao khô héo đến tâm can… chát… chát…
Người nghệ sỹ đã đi về miền heo gió hút
Gửi lại đời một khúc hát nghĩa nhân
Dẫu nắng mưa mây trắng xóa bồng bềnh
Bóng cái nghèo đã bước đi lừng lững.
Từng nếp nhăn trên làn da người cầm kỹ
Tòm… chát… chát mà vẫn nghe như lời
Người lữ khách kiếp cầm ca đời rong ruổi
Khúc hát xưa còn thẫm đẫm ấy quê nhà…
.
11. Người hát thuyền và biển
Vũ Đan Thành
.
(Vĩnh biệt ca sỹ Quang Lý)
Người đã từng câu hát
“Chỉ có thuyền mới hiểu”
Hôm nay đi về đâu
Người hát lời ca ấy.
.
“Chỉ có thuyền mới biết”
Hôm nay đi xa rồi
Giọng ca ấy bồi hồi
Về con “Thuyền và biển”.
.
Về mối tình lỡ chuyến
Theo biển trời mênh manh
Mùa xuân còn vẫn trẻ
Sáu mươi sáu đông qua.
.
Sao hóa vàng sớm vậy
Dòng trôi con thuyền giấy
Một ngày thành giá băng
“Chỉ có thuyền mới hiểu”.
Những ai người yêu dấu
Thấy buồn nào mênh mang…
.
12. Điều nhỏ nhặt
Vũ Đan Thành
.
(Gửi tặng nhạc sỹ Phú Quang)
Người nhạc sỹ có lần tôi nghe thấy
Tự nhận mình chỉ viết điều nhỏ nhặt mà thôi
Ông khẽ cười (trên màn hình ti vi)
Nói về những điều không bao giờ vĩ đại
Nên những bài ca ông viết
Một Hà Nội dịu dàng e lệ khẽ thân thương.
Người nhạc sỹ tay đút túi quần đi quẩn quanh Hồ Gươm
Chẳng mơ về những điều kỳ vĩ
Tôi nghe thấy mùa đông trong bài ca như thầm thì lắng đọng
Những sâu sa duyên nợ đậm đà
Nghe như là hoa sữa đang rơi
Mùi hương bay dìu dịu đến rối bời.
Bóng nước Hồ Tây chiều đông buồn se sắt
Cơn mưa rơi trong một áng thơ tình
Những giai điệu thân quen sao trìu mến
Bằng từng giọng đơn ca chan chứa mê say
Tôi không nhớ hết những bài ông đã viết
Hà Nội trong trái tim ông hay ông thuộc về Hà Nội.
Ai đã từng nghe những những giai điệu lắng sâu không bao giờ vội
Mà ông gọi là những điều nhỏ bé mà thôi
Những lời ca đưa tôi đi qua bao góc phố vẫn không hết những bồi hồi
Tôi chợt muốn hóa mình thành thi sỹ
Chỉ viết những điều nhỏ nhặt
Cũng như ông…
Người thợ xây hồ Kẻ Gỗ
Vũ Đan Thành
(Kính tặng hương hồn nhạc sỹ Nguyễn Văn Tý – Viết đêm 26 – 12 – 2019)
Ông không phải là người thợ lò
“Người đi xây hồ Kẻ Gỗ”
Bằng những nốt nhạc tình xao xuyến du dương
Tình yêu lên huơng quyện vào đất nước
Mặt hồ gió hát mênh mang
Mát trong lòng người xứ Nghệ
Bây giờ ai hát nữa không.
Ông về mênh mông miền cát trắng
Có chiều “Nắng ấm quê hương”
Hậu phương thời chinh chiến
Khúc hát vẫn trải dài từng con sóng mê ly
Thái Bình ơi Thái Bình biển lúa mãi xanh rì.
“Dáng đứng Bến Tre” tóc buông dài con gái
Mãi mãi tự hào thanh cao trong lửa đạn
Hiên ngang người con gái Việt Nam…
Bà mẹ năm nao hằng đêm ngồi vá áo
“Tấm áo mẹ vá năm xưa” đã nằm lại chiến hào
“Đời mẹ nghèo trong áo rách” mãi nao nao.
Người đi xây trên cao hồ Kẻ Gỗ
Những là mong ước mông lung
Bao công trình nay lỡ dở
Còn ai hát khúc tự hào
Người nhạc sỹ xây đời chỉ bằng những cơn mộng mỵ
Những làn điệu theo dòng đời minh họa.
Hàng triệu con tim từng say đắm
Hàng triệu con người từng rung động
Những bài ca ông dành cho cuộc sống
Những khúc nhạc tình lắng xuống
Chẳng đi
Cùng mãi
Thời gian…