(Tác giả tại Công viên Tưởng Niệm, Wasington DC, 2009)
1. Columbia ở lại
Vũ Đan Thành
Ngày mai tôi về rồi
Côlumbia ở lại
Chút thương thầm ngai ngáí
Đã làm tôi tê tái
Có về cùng tôi không?
- Melody em hát
Vũ Đan Thành
Tôi đến từ phương xa
Quê tôi không gọi Chúa
Mà gọi là đồng lúa
Và trời xanh trên đầu.
Mỗi khi mùa mưa ngâu
Bao nàng thơ phải khóc
Tôi gặp em câu hát
Bồng bềnh như mây trôi.
Rồi một hồi bỡ ngỡ
Rồi một hồi bâng quơ
Tiếng Anh tôi chưa nhớ
Lại mới tập làm thơ.
Mắt em hay là mơ
Tóc em hay là thơ
Lạc vào trong điệu nhạc
Bài thánh ca em hát.
Lời ca hay điệu nhạc
Tóc em hay là thơ
Mắt em hay là mơ
Tan vào trong câu hát.
Tiếng đàn vương câu hát
Khiến hồn tôi ngẩn ngơ
Rồi một chút lơ mơ
Rồi một chút thẫn thờ.
Hay như là có Chúa
Hay như là giấc mơ
Hay là em ngây thơ
Hay em là công chúa.
Hay công chúa ngây thơ
Hay tôi kẻ dại khờ
Hay là
Không biết nữa…
- Hồ Stephan chiều đông
Vũ Đan Thành
Chiều lặng xuống
bàn chân ai bước nhẹ
Gió có buồn
Sao không thấy thổi đi đâu
Chiều đông không
bóng hình người con gái
Không tiếng xào
tiếng xạc giữa lùm cây
Đàn ngỗng bay
bay về nơi đâu xa vắng ấy
Đang thẫn thờ
soi bóng nước mặt hồ xanh
Hình như bay
bay từ phương xa
xa lắm
Khản tiếng kêu rồi
vẫn mải cánh bay bay
Chiều Stephan
đông phủ lạnh trời mây.
(*) Hồ Stephan tại thành phố Côlumbia, Mỹ.
- Mùa đông Côlumbia
Vũ Đan Thành
Trên đầu trời nắng chang chang
Dưới chân mấy nàng tuyết trắng hơn mây
Mấy cô thiếu nữ sang đây
Tới Côlumbia thấy ngỡ ngàng
Mùa đông
- Nấm mồ Cahokia
Vũ Đan Thành
Thành phố St. Louis bang Missouri
Thấp thoáng từ xa những gò đất nổi
Cỏ vẫn xanh và những cây thưa thớt lá
Trùm lên thành phố bị lãng quên.
Một ngàn năm xưa người thổ dân đã ở
Xây những thành trì cao chất ngất giữa mênh mông
Từng một thời vinh quang và hiển hách chiến công
Thành phố giữa lòng Mississippi vùng châu thổ.
Người da đỏ tết trên đầu những bộ lông sặc sỡ
Phóng lao, bắn cung cỡi ngựa ào ào
Những ngôi nhà liền kề nhau san sát
Những thành trì gò đất đứng vững mấy trăm năm.
Nhưng chẳng thể nào chống chọi cùng súng đạn
Họ đã đi về nơi không ai biết hiện ở đâu
Những người châu Âu cách đây vài thế kỷ
Đã thôn tính và thay nhau làm chủ.
Dọc theo bờ sông hùng vĩ Mississippi
Tôi đến đây thành phố vẫn xanh rì
Đất trơ trọi những nấm mồ vĩ đại
Mà thổ dân những cánh tay trần đào đất đắp lên.
Khu tưởng niệm Cahokia nhà bảo tàng lịch sử (1)
Những người châu Âu vội vã dựng sau này
Di sản nhân loại hay một lời tạ tội
Cũng nào đâu có khác chi nhau.
Tôi hỏi người hướng dẫn viên mái tóc đồng thau
Đôi mắt xanh da hồng hào sáng láng
Vừa giới thiệu các trưng bày hiện vật
Bức tranh vẽ về thành phố cổ hoang vu.
Có người đàn ông và đàn bà nói bằng thổ ngữ
Đang cởi trần nước da nâu đứng ngồi bên cửa
Những căn nhà đắp đất mái cỏ tranh
Giờ họ đang ở đâu chốn nào nước Mỹ?
Người thiếu phụ với làn da trắng muốt
Chợt nhún vai lắc mái đầu “I don’t know” (2)
Tôi mắt nhìn một màu xanh trống vắng
Thấy cỏ đã nhuốm màu lịch sử tháng năm…
(1) Cahokia tại thành phố St. Louis, bang Missouri được coi là di sản văn hóa về người da đỏ tại nước Mỹ
(2) Tiếng Anh: “Tôi không biết!”
6. Sợ phải nhớ mùa đông
Vũ Đan Thành
Sợ mùa đông rơi xuóng
Những mong manh
Sợ ngọn gió bay qua nhanh
Hoàng hôn chiều nắng nhạt.
Ngắt vội bông hoa vàng rực rỡ
Nở phía cuối mùa thu
Gió lạnh thức muốn ru về
Mùa thu giờ đã cũ.
Cánh chim gù đợi mãi cũng bay xa
Ngày chủ nhật
Ngồi gặm nhấm câu thơ tình đã từng đi qua năm tháng
Buồn làm chi chẳng quay lại được chốn nao.
Giọt mưa rơi
Mùa đông nào chẳng lạnh
Thèm một mùa nhìn bông hoa ấy
Tuyết rơi.
Sợ nỗi nhớ ánh mắt nào đã gặp
Bất thần
Chẳng nói nổi
Một câu…
- Ngôi làng người Amish
Vũ Đan Thành
Có ngôi làng ở Mỹ
Kể chuyện chẳng ai tin
Năm hai ngàn lẻ chín
Tôi từng thăm mấy lần.
Cách Columbia thị trấn
Gần một giờ xe lăn
Lần đầu tiên người bạn
Dẫn cả đoàn vào thăm.
Ngôi làng người Amish
Đẹp như là bức tranh
Đường đất lượn quanh quanh
Người mải mê đồng ruộng.
Vẫy chào thật thân thương
Xe ngựa đỗ ven đường
Nhà không ai rào tường
Chỉ cách nhau trảng cỏ.
Những người dân ở đó
Đang nói cười hồn nhiên
Những khuôn mặt thật hiền
Bộ trang phục giản đơn.
Không đua ganh thiệt hơn
Không tiêu xài hoang phí
Những con người giản dị
Từ chối mọi tham lam.
Cuộc sống thật nhẹ nhàng
Họ chối từ ánh điện
Chẳng cần đâu chưng diện
Đồ trang sức quanh mình.
Từ chối mọi văn minh
Không ti vi đồ điện
Không chụp hình phấn son
Không rượu bia thuốc lá.
Mọi buồn vui nỗi niềm
Những gì của tổ tiên
Giữ gìn cùng thời gian
Bằng bàn tay lao động.
Họ yêu thương cuộc sống
Gắn bó trọn nghề nông
Yêu ngô đậu trên đồng
Nhường nhau không ghen tỵ.
Chuyện chỉ có nước Mỹ
Tự do thuộc người dân
Khi con người chấp thuận
Hòa mình vào thiên nhiên…
(Nước Mỹ là nơi gần như duy nhất còn bảo tồn và phát triển được một nền văn hóa xa xưa có khởi nguồn từ nước Đức)
8. Columbia mùa đông
Vũ Đan Thành
Ngày tuyết rơi trắng xóa đất trời
Tôi nói lời chia xa Columbia nước Mỹ
Nơi thành phố lần đầu trong đời tôi nếm trải
Tuyết trắng rơi trĩu cành cây bên những mái nhà cong
Và cơn gió cứ liên hồi buốt giá.
Ngày ra sân bay hai người bạn tiễn đi cùng
Một cô gái vẫy tay bên cửa sổ
Có thể là em đã nói “Goodbye” hay một điều gì
Thành phố Columbia miền trung nước Mỹ
Tuyết trắng rơi trắng ngập khắp nền trời.
Ngày mồng một tết con đường vắng lặng
Chiếc xe màu đen bơi trong tuyết trắng
Trên quãng đường dài gần ba mươi phút tuyết rơi
Hai người bạn và tôi
Lặng im nhìn gió thổi.
Ngày về ấy trắng trong màu giá lạnh
Hai người bạn tôi đưa tiễn tận sân bay
Và từ mùa đông đó tới nay
Tôi vẫn không thể nào
Một lần quay trở lại.
Nhìn tuyết trắng bay trong màn sương gió thổi
Hai người bạn lặng im không nói
Thành phố đã xa dần chỉ còn tiếng xe thôi
Columbia, Missouri đã xa quá lâu rồi
Và còn lại một mùa đông tôi vẫn nhớ…
- Thăm Quảng trường Thời Đại
Vũ Đan Thành
Tôi một lần lang thang
Trên phố Wall
Con phố nhỏ trong lòng đường New York
Chẳng kịp nhận ra
Cái tên đó Times Squaze
Đó một nơi nhỏ bé
Đến không ngờ
Sau lưng đó Quảng Trường Thời Đại.
.
Mãi khi về tôi mới kịp nhận ra
Nước Mỹ, những điều thật lạ
Đã đi qua…
- Viết tại công viên Tưởng Niệm
Vũ Đan Thành
Memorial Park
Công viên Tưởng Niệm
Tháp Bút chì
Washington DC
Nhân dịp ngày lễ Độc lập Hoa Kỳ mồng 4 tháng 7
Tôi đã đi qua một phần nước Mỹ
Bắt đầu từ thành phố Columbia, bang Missouri
Muốn tìm những điều lạ kỳ
Ở thủ đô Washington…
Tôi đi một vòng qua Indianan, Kentucky, Tennessee, North Carolina
Và rất nhiều nơi nữa
Nơi có những hang động hoang sơ và những cánh rừng hùng vĩ
Great Smoky Moutaine Park nổi danh
Đi nhanh qua những phố phường làng mạc
Các thành phố cách xa nhau bởi những cánh rừng già
Còn nguyên chưa khai phá
Những ngôi nhà đều lợp mái xám màu tro
Những thành phố
Không ồn ào quá đỗi.
Tôi đến Washington khi trời vừa tối
Sáng hôm sau ngày lễ độc lập hào hùng
Tôi dành mấy ngày để thăm từng nơi chốn
Và xem buổi biểu diễn nhạc giao hưởng ngoài trời
Ngày cuối cùng
Tôi dạo chơi một góc khu tưởng niệm
Những người lính đã chết
Trong các cuộc chiến tranh.
Tôi lướt nhanh
Qua bức tường ghi danh ba mươi lăm ngàn người lính
Cuộc chiến tranh Triều Tiên
Và đứng lại rất lâu
Bên bức tường ghi những dòng tên
Dài dằng dặc
Những người lính không trở về sau ba mươi năm Việt Nam
Tôi nhớ chừng sáu mươi ngàn người gì đó
Tên của họ được khắc lên bức tường màu đá trắng nhạt phai.
Memorial Park
Công viên tưởng niệm nơi này
Bao nhiêu triệu lượt người Mỹ
Đã qua đây nhìn lướt
Tôi nghe thấy những tiếng thở dài thườn thượt
Nhưng tôi dám chắc rằng
Chẳng có ai đọc lần lượt hết tất cả
Từng cái tên…
- Niagara Falls
Vũ Đan Thành
(Thác nước là nơi quặn đau của dòng sông, để đẻ ra những kiệt tác thiên nhiên, cho con người thưởng ngoạn – V Đ T)
Niagara Falls thác trắng
Đổ rầm rầm vang vọng
Phía xa mờ sương khói
Thiên đường nơi dòng sông.
Nước dềnh lên mênh mông
Có phải dòng sông ấy
Đang quặn mình sinh sôi
Thác ghềnh đau nước chảy.
Bao triệu triệu đêm ngày
Có bao giờ mệt mỏi
Ơi dòng sông dòng sông
Ta một lần đã tới.
Nghe âm thanh dào dạt
Nhạc giao hưởng đất trời
Bọt nước tung trắng xóa
Sương giăng tựa mù khơi.
Bờ này bên nước Mỹ
Kia trời Canada
Có dòng sông hùng vĩ
Niagara Falls vang xa.
Trong dòng người thả bước
Ta như gã phong trần
Dừng chân bên thác trắng
Một lần Niagara Falls.
Mắt nhìn xa đắm đuối
Hành hương miền đất riêng
Đương say tình mê mải
Giữa tuyệt vời thiên nhiên…
- Thành phố Philadelphia
Vũ Đan Thành
Trên những đại lộ thanh bình
Xe ngựa nối nhau từng đoàn người du khách
Những âm thanh cốc cốc khẽ vang lên
Thành phố cảng Philadelphia tôi đến
Năm 2009 quá lâu rồi.
Đó cái hồi tháng bảy nắng chơi vơi
Hình như mùa thu gió bay về từ biển
Làm mùa hè thành phố cũng dịu đi
Phố thật nhẹ nhàng
Những bàn chân đang mải bước
Philadelphia, miền đông nước Mỹ
Tôi qua.
Nghe tiếng chuông từ ngôi nhà thờ lịch sử
Liberty Bell Center (1)
Như vẫn còn đang ngân vọng
Vẫy gọi từng đoàn người đứng lên giành độc lập tự do
Nay thôi thúc gọi mời bao lữ khách.
Philadelphia
Ai từng đã một lần qua đó
Đi dọc trên chiều dài con phố
Những tượng đài màu đồng hun còn đứng đó
Đợi chờ
Bình dị thôi các vĩ nhân họ cũng như mình
Đang mải nhìn mải ngắm
Từng vòng quay của bánh xe ngựa êm đềm.
Tôi đã đi qua những con phố chính
Thoáng lướt qua China Town
Biển Đại Tây Dương xanh rì chưa ầm ào con sóng
Bước chân tôi đi không vội vã
Để nghe lắng đọng những trầm hùng lịch sử.
Thành phố cảng Philadelphia ngày đó
Tiếng vó ngựa bạch bước thong dong
Gõ cốc cốc dài trên con đường trải nhựa
Đâu dễ gì
Để cho tôi
Người lữ khách
Có thể nào lãng quên…
(1) Nơi còn đang lưu giữ chiếc chuông đồng, nặng 900 kg – được coi là một biểu tượng cho khát vọng tự do của nước Mỹ, từ những ngày đầu lập quốc.
- Viết cho người ở lại
Vũ Đan Thành
Trên quãng đường này anh đâu hẹn gặp em
Em cứ đến thả những cái nhìn đầu gió
Làm chạnh lòng người trong mỗi phút đơn côi
Gió cứ thổi biến tình anh thành nỗi nhớ.
Trong đêm…
Bất chợt nhớ
Bất chợt thương
Bất chợt gọi tên em đêm trống vắng
Và mỗi lần dẫu không chờ không đợi
Em đến rồi em đi…
Anh chẳng biết những điều chi muốn nói
Khi bây giờ nắng đã ngả sang đông
Cho những lời như thương như nhớ
Ánh hoàng hôn sương cũng mờ dần
Hàng cây ngắt
Cuối trời đông lạnh ngắt
Anh gửi lời tắt theo gió theo mây
Anh gửi lại em những tháng ngày đau đáu
Mỗi khi nhìn ánh mắt ấy dao cau.
Tình anh là lá cỏ lau
Nếu gió em chẳng cần là bão tố
Cũng đủ làm anh phải khổ
Biết sau này mình có gặp lại nhau không
Trên quãng đường này ngày mai ai tiễn nhau
Hoặc có thể em không đi tiễn anh qua cây cầu thương ấy
Trong phòng lạnh nhớ đếm giùm vài giây phút cuối
Hoặc nhìn vào chiếc gương cạnh lối ra vào
Nếu như thấy anh bước đi không ngẩng đầu ngoái lại
Rất có thể là…
Một hạt bụi nhỏ trên đường nào đó
Bay vào vương mắt ai cay…
- Thu đã vàng hồi đó Columbia
Vũ Đan Thành
Thu đã vàng chừng tháng rồi có phải
Thành phố Columbia thưa thớt những cây phong (1)
Lá vàng sọng chín như một màu lửa đỏ
Trên trảng cỏ xanh tôi ngơ ngác ngắm mùa thu.
Tháng mười một bông tuyết rơi điểm trắng
Màu lá rụng rồi mùa đông đã đến nơi
Thành phố vẫn còn màu cỏ xanh tháng mười bảng lảng
Bên nhà thờ im ắng lối đi qua.
Thành phố ấy Columbia lần đầu tiên tôi đến
Buồn như người xa xứ thuở đầu tiên
Không có những cánh đồng xanh đang ngả màu lúa chín
Chỉ rừng cây dài men theo quốc lộ chạy hai chiều.
Phố có những con đường trảng cỏ xanh dịu ngắt
Những chiếc xe ô tô như đang ngủ lặng yên
Lá vàng rơi rắc đầy trên ghế đợi
Tôi đi ngang qua chầm chậm cuối chiều.
Gió thổi rồi sắp rụng bông tuyết trắng liêu xiêu
Màu cây lá rực vàng như lửa cháy
Chờ tuyết trắng rơi rơi dày lấp lại
Chôn giấu mùa thu vàng trong góc nhỏ hồn tôi…
(1) Columbia là thành phố nhỏ thuộc bang Missouri, miền trung nước Mỹ,